अयोग्य / चुकीचा घटक / गट ओळखा / गटात न बसणारा शब्द ओळखा व लिहा :

 

अयोग्य / चुकीचा घटक / गट ओळखा / गटात न बसणारा शब्द ओळखा व लिहा :

 

प्रकरण १ : लोकसंख्या : भाग १

 

(१) लोकसंख्या वितरणावर परिणाम करणारे प्राकृतिक घटक

(अ) हवामानाचे स्वरूप

(ब) भूरूपाचे स्वरूप

(क) धार्मिक कलह

(ड) पाण्याची उपलब्धता

उत्तर : (क)

 

(२) लोकसंख्या वितरणावर परिणाम करणारे घटक

(अ) विकेंद्रीकरण

(ब) स्त्रियांचे सामाजिक स्थान

(क) रोजगार संधी

(ड) दाट वने

उत्तर : (ब)

 

(३) लक्षणीय लोकसंख्या असणारी खंडे

(अ) युरोप

(ब) आफ्रिका

(क) आशिया

(ड) अंटार्क्टिका -

उत्तर : (ड)

 

(४) सकारात्मक लोकसंख्या वृद्धिदर असणारी खंडे - -

(अ) युरोप

(क) ऑस्ट्रेलिया

(ब) आशिया

(ड) आफ्रिका

उत्तर : (अ)

 

(५) कमी लोकसंख्या असलेली क्षेत्रे -

(अ) सैबेरिया

(ब) सहारा वाळवंट

(क) अॅमेझॉनचे खोरे

(ड) गंगेचे खोरे

उत्तर : (ड)

 

(६) लोकसंख्या संक्रमण सिद्धांताचे टप्पे

(अ) अतिशय स्थिर

(ब) शून्य वाढ दर्शवणारा

(क) अतितीव्र वाढ दर्शवणारा

(ड) कमी बदल दर्शवणारा

उत्तर : (क)

 

(७) लोकसंख्या वितरणावर परिणाम करणारे प्राकृतिक घटक

(अ) हवामान

(ब) प्राकृतिक रचना

(क) शेती

(ड) मृदा

उत्तर : (क)

 

(८) जास्त लोकसंख्येसाठी अनुकूल परिस्थिती

(अ) सुपीक शेतीयोग्य मृदा

(ब) सौम्य समशीतोष्ण हवामान

(क) पाण्याची उपलब्धता

(ड) अतिउष्ण हवामान

उत्तर : (ड)

 

(९) लोकसंख्या प्रतिमानातील दुसऱ्या टप्प्यातील देश

(अ) भारत

(ब) कांगो

(क) बांग्लादेश

(ड) नायजर

उत्तर : (अ)

 

 

(१०) लोकसंख्या वितरणावर परिणाम करणारे मानवी घटक

(अ) शेती

(ब) खाणकाम

(क) वाहतूक

(ड) हवामान

उत्तर : (ड)

 

(११) लोकसंख्या संक्रमण प्रतिमानाच्या पहिल्या टप्प्याची वैशिष्ट्ये

(अ) प्रजनन दर अधिक

(ब) वैदयकीय सुविधांचा अभाव

(क) कुपोषण

(ड) मृत्युदर खूप कमी

उत्तर : (ड)

 

(१२) गंगा नदी मैदानी प्रदेशात लोकसंख्या दाट आढळण्याचे कारण -

(अ) सुपीक मृदा

(ब) जास्त प्रमाणात औदयोगिकीकरण

(क) पाण्याची उपलब्धता

(ड) मंद उतार

उत्तर :

 

(१३) शहरामध्ये लोकसंख्या जास्त असण्याची कारणे -

(अ) चांगली वाहतूक व्यवस्था

(ब) रोजगाराच्या संधी

(क) शिक्षण, आरोग्याच्या सोयी

(ड) शेतीसाठी सुपीक प्रदेश

उत्तर : (ड)

 

(१४) वय - लिंग मनोऱ्याचा प्रकार -

(अ) स्थिरावलेला

(ब) संक्रमण करणारा

(ड) विस्तारणारा

(क) संकोचणारा

उत्तर : (ब)

 

(१५) लोकसंख्या मनोऱ्याचे प्रकार

(अ) विस्तारणारा

(ब) उंचावणारा

(क) संकोचणारा

(ड) स्थिरावलेला

उत्तर : (ब)

 

(१६) एक हजारपेक्षा जास्त लिंगरचना असणारे देश-प्रदेश

(अ) लाटविया

(ब) संयुक्त अरब अमिराती

(क) इस्टोनिया

(ड) युक्रेन

उत्तर : (ब)

 

(१७) एकूण साक्षरता जवळपास ८० टक्क्यांपेक्षा कमी असणारे देश-प्रदेश

(अ) कॅरेबियन बेटे

(ब) उत्तर अमेरिका

(क) पश्चिम आशिया

(ड) दक्षिण अमेरिका

उत्तर : (ड)

 

(१८) लोकसंख्येमध्ये ग्रामीण-शहरी रचनेनुसार तफावत आढळणारे घटक (अ) व्यावसायिक संरचना

(ब) लिंग-गुणोत्तर

(क) शारीरिक उंची

(ड) लोकसंख्येची घनता

उत्तर : (क)

 

(१९) स्थलांतराची सामाजिक कारणे

(अ) भेदभाव

(ब) विवाह

(क) भूकंप

(ड) वैद्यकीय सुविधांचा अभाव

उत्तर : (क)

 

(२०) संकोचणाऱ्या मनोऱ्याची वैशिष्ट्ये -

(अ) तरुणांची संख्या जास्त

(ब) शीर्षाकडे विस्तारलेला

(क) वृद्धांची संख्या जास्त

(ड) जन्मदर - मृत्युदर अगदी कमी

उत्तर : (अ)

 

(२१) स्थलांतराचे अपकर्षक घटक

(अ) दुष्काळ

(क) प्रदूषित पाणी

(ड) शिक्षणाची संधी

उत्तर : (ड)

 

(२२) साक्षरतेचा थेट संबंध असणारे घटक -

(अ) लोकांचे राहणीमान

(ब) खनिजसंपत्तीचे साठे

(क) स्त्रियांचा सामाजिक दर्जा

(ड) शैक्षणिक सुविधा

उत्तर : (ब)

 

(२३) स्थलांतराची प्राकृतिक कारणे

(अ) ज्वालामुखी उद्रेक

(ब) वादळे

(क) रोजगाराचा शोध

(ड) भूकंप

उत्तर : (क)

 

(२४) स्थलांतराचे आकर्षक घटक -

(अ) रोजगाराच्या संधी

(ब) शिक्षणाची सोय

(क) प्रदूषित हवा

(ड) आल्हाददायक हवामान

उत्तर : (क)

 

(२५) लोकसंख्या स्थलांतरावर परिणाम करणारे घटक (H * d' * PP) -

(अ) रोजगार

(ब) शिक्षण

(क) जनगणना

(ड) आरोग्य

उत्तर : (क)

प्रकरण ३ मानवी वस्ती आणि भूमी उपयोजन

 

(२६) वस्तीचा प्रकार

(अ) खेडेगाव

(ब) उपनगर

(क) शहर

(ड) झालर वस्ती

उत्तर : (ड)

 

(२७) पर्यटन हे प्रमुख कार्य असणारी वस्ती -

(अ) माथेरान

(ब) मनमाड

(क) मनाली

(ड) मुंबई

उत्तर : (ब)

 

(२८) दशलक्षी शहर

(अ) मुंबई

(ब) मनमाड

(क) मिलान

(ड) मेलबर्न

उत्तर : (ब)

 

(२९) मानवी वस्तीचा प्रकार -

(अ) शहर

(ब) संक्रमण क्षेत्र

(क) महानगर

(ड) उपनगर

उत्तर : (ब)

 

(३०) शहरीकरणाची / नागरीकरणाची कारणे / घटक - (सप्टें. '२१ )

(अ) वाहतूक

(ब) व्यापार

(क) शेती

(ड) वैद्यकीय सेवा-सुविधा

उत्तर : (क)

 

प्रकरण ४ : प्राथमिक आर्थिक क्रिया

 

(३१) शेतीचा प्रकार -

(अ) सखोल शेती

(ब) पडीक शेती

(क) मळ्याची शेती

(ड) मंडई शेती

उत्तर : (ड)

 

(३२) खनिजांमुळे दाट लोकवस्ती असणारे देश-प्रदेश -

(अ) झांबियातील करंगा

(ब) पश्चिम युरोप

(क) मांचुरिया

(ड) गंगा नदी सुपीक खोरे

उत्तर : (ड)

 

 

(३३) प्राथमिक आर्थिक क्रिया - (सप्टें. '२१ मार्च २२; जुलै २२)

(अ) वनसंकलन

(ब) मासेमारी

(क) पशुपालन

(ड) संदेशवहन

उत्तर : (क)

 

 

प्रकरण ५ द्वितीयक आर्थिक क्रिया

 

(३४) स्थानमुक्त उद्योग -

(अ) घड्याळ निर्मिती उद्योग

(ब) मदय निर्मिती उदयोग

(क) सिमेंट उदयोग

(ड) हिरे तासणी उदयोग

उत्तर : (क)

 

(३५) युरोपातील औदयोगिक प्रदेश -

(अ) इटली - ग्रेट ब्रिटन

(ब) जर्मनी - फ्रान्समधील न्हूर क्षेत्र

(क) स्वित्झर्लंड

(ड) न्यू इंग्लंड क्षेत्र

उत्तर : (ड)

 

(३६) खनिजांवर आधारित उद्योग -

(अ) सुगंधी द्रव्य उदयोग

(ब) अॅल्युमिनिअम उदयोग

(क) पेट्रोरसायन उदयोग

 (ड) लोह-पोलाद उद्योग

उत्तर : (अ)

 

(३७) खनिज आधारित उद्योग - (सप्टें. २१)

(अ) कागद निर्मिती उद्योग

(ब) लोह-पोलाद उद्योग

(क) सिमेंट उद्योग

(ड) अॅल्युमिनिअम उदयोग

उत्तर : (अ)

 

(३८) मुंबई येथील सुती वस्त्रोद्योगास अनुकूल घटक

(अ) खनिज

(क) बाजारपेठ

(ब) दमट हवामान

(ड) मजूर पुरवठा

उत्तर : (अ)

 

प्रकरण ६ तृतीयक आर्थिक क्रिया

 

(३९) वाहतूक प्रकार -

(अ) नळ

(ब) जल

(क) रस्ता

(ड) आंतरजाल

उत्तर : (ड)

 

(४०) व्यापार -

(अ) घाऊक

(ब) टपाल

(क) किरकोळ

(ड) आठवडा बाजार

उत्तर : (ब)

 

 

(४१) आधुनिक संदेशवहनाची साधने (मार्च २२; जुलै २२)

(अ) भ्रमणध्वनी

(ब) दूरदर्शन

(क) विमान

(ड) ई-मेल

उत्तर : (क)

 

प्रकरण ७ प्रदेश आणि प्रादेशिक विकास

 

(४२ ) भारतातील तुलनेने कमी विकसित प्रदेश राज्ये

(अ) महाराष्ट्र

(ब) हिमाचल प्रदेश

(क) उत्तराखंड

(ड) ईशान्येकडील राज्ये

उत्तर : (अ)

 

(४३) वनक्षेत्राचा प्रदेशावरील परिणाम -

(अ) वन उत्पादने

(ब) जलविद्युत प्रकल्प

(क) कागद कारखाना

(ड) फर्निचर निर्मिती

उत्तर : (ब)

 

(४४) औपचारिक प्रदेश

(अ) हवेली तालुका

(ब) सिटी केबल सेवाक्षेत्र

(क) कोल्हापूर जिल्हा

(ड) उत्तर प्रदेश

उत्तर : (ब)

 

(४५) प्रदेश निर्मितीसाठी भूरूपरचना -

(अ) मैदाने

(ब) सरोवरे

(क) पर्वत

(ड) पठारे

उत्तर : (ब)

 

(४६) प्रदेश संबोधण्यासाठी -

(अ) स्थान

(ब) सीमा

(क) बुद्धिमत्ता

(ड) भौगोलिक विस्तार

उत्तर : (क)

 

(४७) पर्वतीय प्राकृतिक प्रदेश -

उत्तर :

(अ) सहारा

(ब) हिमालय

(क) रॉकी

(ड) अँडीज

उत्तर : (अ)

 

(४८) क्षेत्रीय विकासाचे निर्देशक (सप्टें. २१)

(अ) शिक्षण

(ब) पर्वत

(क) वयोमान

(ड) लोकसंख्येची गुणवत्ता

उत्तर : (ब)

 

 (४९) प्रादेशिक विकासावर परिणाम करणारे प्राकृतिक घटक (मार्च २२; जुलै २२ )

(अ) भूरचना

(ब) हवामान

(क) बाजारपेठ

(ड) पाणी पुरवठा

उत्तर : (क)

 

प्रकरण ८ : भूगोल : स्वरूप व व्याप्ती

 

 (५०) मानवी भूगोलाची उपशाखा (सप्टें. २१)

(अ) जैव भूगोल

(ब) वस्ती भूगोल

(क) लोकसंख्या भूगोल

(ड) आर्थिक भूगोल

उत्तर : (अ)

 

(५१) भूगोलातील वातावरणाशी संबंधित अभ्यासघटक -

(अ) आर्द्रता

(ब) हवेचा दाब

(क) वारा

(ड) खडक

उत्तर : (ड)

 

(५२) भूगोलातील जलावरणाशी संबंधित अभ्यासघटक -

 

(अ) सागर

(ब) खडकरचना

(क) आखात

(ड) हिमनदी

उत्तर : (ब)

 

(५३) भूगोल अभ्यासकाची वैशिष्ट्ये -

(अ) निरीक्षण

(ब) दर्जेदार वेशभूषा

(क) नकाशा काढणे

(ड) विदा सुसंघटन

उत्तर : (ब)

 

(५4) भूगोलतत्त्ववेत्ते हेकेटस -

(अ) ग्रीक तत्त्ववेत्ते

(ब) गेस - पिरिऑड्स ग्रंथलेखन

(क) रोमन तत्त्ववेत्ते

(ड) सर्वांत प्रथम पृथ्वीचे वर्णन

उत्तर : (क)

 

(५५) मानवी भूगोल शाखा --

(अ) लोकसंख्या भूगोल

(ब) मृदा भूगोल

(क) आर्थिक भूगोल

(ड) राजकीय भूगोल

उत्तर : (ब)

 

(५६) भूगोलातील जीवावरणाशी संबंधित अभ्यासघटक संकल्पना -

(अ) भक्षक

(ब) अन्नसाखळी

(क) तपांबर

(ड) परिसंस्था

उत्तर : (क)